İaido, modern bir japon savaş sanatıdır. İaido kılıcın kınından akıcı ve kontrollü br şekilde çekilerek rakibin kesilmesi, kanın silkelenmesi, ve kılıcın kına geri sokulması üzerinde yoğunlaşır. Başlangıç seviyesindeki iaidocular öğreten kişinin öğretme metoduna göre değişkenlik göstererek tahta bir kılıç (bokken) ile başlasa da genellikle keskin olmayan bir antrenman kılıcı olan iaitō kullanılır. Bazı dahe deneyimli iaidocular keskin bir kılıç da kullanabilir
ismin Kökeni
iaido terimi 1932de ortaya çıkmıştır ve (i), (ai), ve (dō) kanjilerinden oluşur. İlk iki kanjiden oluşan iai kelimesinin kökeninin kabaca her an uyanık olup hemen karşılık vermek olarak çevrilebilecek "Tsune ni ite, kyū ni awasu" deyiminden geldiği düşünülmektedir.İai'daki öncelikli vurgu bu sebeple psikolojik olarak o an orada varolma durumu üzerinde durmaktadır (i: varolmak). İkinci vurgu ise kılıcı çekmek ve ani saldırıya olabildiğince hızlı karşılık vermek üzerinedir (au: karşılaşmak, buluşmak, birleşmek).
Son karakter (dou) ise Türkçeye yol olarak çevrilebilir. İaidoyu Türkçeye varoluş ile uyum yolu olarak çevirebiliriz. Bu terim Nakayama Hokudo tarafından popülerleştirilmiştir.
Bu terim sanat anlamına gelen -jutsu son ekinin savaş sanatlarının felsefi ve ruhani yönünü vurgulamak için -do son eki ile değiştirilmesi eğiliminin sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
İaido'nun Amacı
İaido yüzlerce kılıç sanatı ekolünü içinde barındırmaktadır. iaido içsel bir modern Japon budo türüdür. İaido klasik savaşçı etiğinin ruhsal uyum, duyarlılık ve kararlılık gibi yönlerinin yansımasıdır. İaido genellikle solo kata olarak bir ya da birden başka hayali düşmana karşı uygulanan teknikler yoluyla yapılır. Her kata kılıç kındayken başlar ve biter. Kılıç tekniklerinden bağımsız olarak ayrıca yaratıcılık ve yoğunlaşma ile birlikte gerçek bir savaştaymış hissi uyandırma ve katayı yeni tutmayı da gerektirir.
İaido'nun Felsefesi
İaido'nun felsefi yönü çeşitli felsefi ve dini akımlardan etkilenmiştir. İaido Konfüçyusçuluk, Zen ve felsefi Daoizm ve Bushidonun değişik yönlerinin bir karışımıdır.
Seitei-gata Teknikleri
iaido bir silah ile yapıldığı için neredeyse tamamen bir ya da daha fazla hayali düşmana karşı solo kata şeklinde çalışılır. Birden fazla kişinin birlikte çalıştığı katalara sahip Suiō-ryū gibi iaido okulları da mevcuttur, bu durumda çoğunlukla bokken kullaılarak çalışılır. İaido kata sergilenmesi şeklinde müsabakalar da içerir anck hiçbir karşılıklı serbest müsabaka içermez. iaidonun bu mücadele içermeyen yönü ve akıcı, kontrollü ve keskin hareketler üzerindeki vurgusu nedeniyle zaman zaman "hareket eden zen" olarak da adlandırılır. Çoğu ekol tameshigiri kesiş çalışması içermez.
Tarihçe
İlk iaido ekolleri 1500lü yılların ortalarında ortaya çıkmaya başladı. Pek çok koryu (geleneksel stil) kurulmuş olmakla birlikte günümüzde çok azı hala devam etmektedir. Hayashizaki Jinsuke Shigenobu (1542 - 1621) İlk ekollerden birisini kurmuş ve onun kurduğu Hasegawa Eishin Ryu ekolünden Muso-Shinden-ryu, Hoki-ryu, Muso-Jikiden-Eishin-ryu, Mugai Ryu, Tamiya-ryu gibi ekoller türetilmiş, ayrıca bağımsız olarak Suio Ryu gibi stiller de gelişmiştir.
1868 yılında gerçekleşen Meiji Restorasyonu sonasında modern stillerin kurucuları daha önce çalıştıkları geleneksel stillerin teori ve pratiğini benimsediler. 1895 yılında Dai Nippon Butoku Kai (DNBK) ( "Büyük Japonya Savaşçı Erdemleri Topluluğu") Kyoto'da kurulması da modern Japon kılıç stillerinin ortaya çıkmasında yardımcı oldu. 1932 yılında DNBK resmi olarak iaido disiplinini tanıdı. Bu iaido teriminin ilk kullannımıdır. Bu ilk başlangıçtan sonra modern kılıç disiplinleri farklı organizasyonlar altında toplanmaya başladı. Savaş sonrasında Japonyanın Müttefik Devletler tarafından işgali sırasında Dai Nippon Butoku Kai kapatılmıştır. Ancak 1950 yılında tekrar açılmış ve japon savaş sanatlarının yeniden çalışılmasına başlanmıştır.
1952yılında Kokusai Budoin (Uluslararası Savaş Sanatları Federasyonu: IMAF Kokusai Budoin Kokusai Budo Renmei) Tokyo'da kurulmuştur. IMAF uluslararası alanda Budo yaymayı hedefleyen bir organizasyondur ve iaidoyu da içeren değişik savaş sanatlarını temsil eden yedi bölümden oluşmaktadır.
Önce 1948 yılında Japon İaido Federasyonu (Zen Nihon Iaido Renmei :ZNIR) kurulmuş daha sonra ise 1952 yılında kurulan Japon Kendo federasyonu 1960lı yıllarda kendi bünyesinde bir İaido bölümü kurulması için çalışmalara başlamıştır.
Farklı savaş snatları ile ilgilenen organizasyonların kurulması üzerine farklı iaido ekooleri çalışna kişilerin bir araya gelmesi sonucu bu kişilerin tamamı tarafından bilinen ve ortak bir kata seti derecelendirme sınavlarında ve ölçme değerlendirmede kullanılabilecek katalara ihtiyaç duyuldu. İlk Olarak Japon iaido Federasyonu (ZNIR) daha sonra da Japon Kendo Federasyonu en geniş sayıda üyeye sahip olan iki organizasyon olarak kendi ortak kata setlerini yarattılar.